Datum der erstmaligen Veröffentlichung: 01. Juni 2022
ګرانو میرمنو او ښاغلو
داد بشریت په تاریخ کې یو داسې ناوړه عمل او جنګي جنایت دی چې د پنځوسو کلونو راهیسې په پټه ترسره سوی دی. اوس د دنیا پام و دغه موضوع ته وراوښتی دی.
د ۲۰۲۲ کال د مې په ۳۰مه، امریکايي ټلویزیوني چینل «وی او ای پښتو» د بلوچستان د ښځو د احتجاج او مظاهرې په اړه یو راپور خپور کړ.
لاندې به د راپور ځینې برخې ذکر کړو:
د بلوچستان ملتپاله ګوندونه او د بشري حقونو ډلې وايي، په بلوچستان کې په زرګونو ناراضه بلوڅان په زوره ورک سوي دي. بلوڅ مېرمنې د خپلو خپلوانو د بی درکه کېدو پر ضد راپورته سوې دی اود بندیخانی څخه د خپلوانو دخلاصون لپاره یې ږغ پورته کړی دی. دا د بلوڅو ښځو د مقاومت یو نوې مخ دی چې له محاکمې پرته د بلوڅانو د جبري بې درکه کولو او وژلو په وړاندې مبارزه کوي.
تر اوسه پورې د بلوڅو ښځو ژوند تر خپلو کورونو او کلیو پورې محدود سوی وو. خو اوس د خپلو مېړونو له ورکیدلو سره ډېرې ښځې مبارزی کولو ته مجبورې سوې دي.
بلوڅ فعاله مېرمن سارا وايي، هغه په ښوونځي کې په لسم ټولګي کې وه چې ورور او وراره یې ورک سول. هغې بیا ښوونځي پریښوده او مجبوره سوه چې اسلام اباد او کراچۍ ته د احتجاج لپاره سفرونه وکړي ترڅو خلک د هغې ږغ واوري.
د پاکستان پوځ له ۲۰۰۶ کال راهیسې د بلوڅ بېلتون غوښتونکو پر ضد پوځي عملیاتو ته دوام ورکړی دی. د بلوڅ ملتپالو ګوندونو، د بشري حقونو ډلې او د پارلمان ځينې غړي تور لګوي چې د جګړې پر مهال زرګونه بلوڅ فعالان په زوره ورک سوي دی او د ځينو مړی په لارو کوڅو کې غورځول سوي دي.
بلوڅ فعالې مېرمن تاج وویل، د هغې دوه وروڼه په زوره ورک سوي دي. د هغې دورور مقبول نواب مړی پس له ۲۱ ورځې په کراچۍ ښار کې پیدا سو. د هغې دوهم ورور لا تر اوسه ورک دی.
پخوا به د بلوڅانو د بې درکه کیدو پر ضد په مظاهرو کې زیاتره نارینه وو ګډون کولی. مګر اوس بیا کله کله په احتجاجونو کی تر نارینه وو ښځې ډیری وي.
د ورک سوي بلوڅانو د حقونو د سازمان مشر ماما قدیر وايي، ډېرې ښځې بېرول سوې دی، پر مخونو یې تیزاب ور پاشل سوی دی او د زور له لارې ورکې سوې دي، خو اوس د بېرې دغه دور پای ته رسېدلی دی ځکه چې د ښځو شمېر ډېر سوی دی. زیاتره وختونه هغه میرمنې چې خپلوان یې په زوره ورک سوي دي، په مظاهرو او مطبوعاتي کنفرانسونو کې هم شتون لري.
بلوڅ فعاله مېرمن نرګس فیاض له پوهنتون څخه فارغه سوه. د لاریونونو پرمهال، هغې د خپل ورک شوي میړه عکس په لاس کې نیولی وی او ژاړي.
د پاکستان حکومت د لادرکه شویو کسانو لپاره یو کمېشن جوړ کړی، خو د ورکو شویو بلوڅانو خپلوان او د ورکو شویو کسانو د حقونو لپاره فعالان اکثره و دغه کمېسیون ته له ورتګ څخه انکار کوي.
بلوڅ فعاله مېرمن کلثوم وايي، ورور یې له ۲۰۱۴ کال راهیسې لادرکه دی، امنیتي چارواکو په زوره بیولی دی. نوموړې د بشري حقونو له ډلو او ملګرو ملتونو څخه غوښتنه کوي چې ورور یې پیدا کړي او عدالت عملی کړي
د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف بلوچستان ته د خپل سفر پر مهال ژمنه وکړه، چې د بې درکه شویو کسانو مسله به یوی با صلاحیته اداري ته وسپاري. د هغه اشاره د پاکستان و پوځ ته وه. اما د پاکستان پوځ دغه تورونه ردوي. خو څو کاله وړاندې د پاکستان د پوځ ویاند ویلي وه چې په جګړه کې هر څه اجازه سته. بلخوا د پاکستان پوځ ادعا کوي چې د بلوچستان په ناآرامیو کې بهرنيان لاس لري
پورته متن د «وی او ای پښتو» تلویزیونی چینل دراپور ځینی برخی دی
لکه څنګه چې موږ پر ۲۷ د جولای ۲۰۲۱ په خپل لیک کې یادونه کړی وه، د«ټول افغان» ویبپاڼی پر ۲۲ د جولای ۲۰۲۱ ، راپور خپورکړی چې د ورک شوي کسانو د لټون د سازمان مشر قادر بلوچ دمعلومات پراساس په بلوچستان کې پنځوس زره خلک لادرکه دي. موږ ګومان کوو چې په پښتونخوا کې هم په لسګونو زره کسان بې درکه سوي دي چې دقیق شمېر یې موږته معلوم نه دی. یو شمېر لادرکه شوي کسان د پاکستان په زندانونو کې دي او یو شمېر نور لا دمخه وژل سوي دي. له تېرو ۵۰ کلونو راهیسې د ډیورنډ کرښې دواړو خواوو ته پاکستاني جنرالانو له دوه میلیونو ډېر افغانان وژلي دي.
موږ د ملګرو ملتونو له سرمنشي ښاغلي انتونیو ګوتریش او په هاګ کې د جرمونو د نړیوالې محکمې له لوی څارنوال ښاغلي کریم خان څخه غوښتنه کوو چې له پاکستانه وغواړي چې ژر تر ژره ټول هغه زرګونه سیاسي بندیان ایله کړي چې د پاکستاني جنګي مجرمینو له خوا د ډیورنډ کرښې دواړو خواوو ته نیول سوي دي او اوس هم په زندانونو کې دي. موږ د جرمونو د نړیوالې محکمې له لوی څارنوال ښاغلي کریم خان څخه غوښتنه کوو چې هغه پاکستاني جنرالان او سیاستوال چې په جنګي جرمونو کې لاس لري، محاکمه کړي. د ډیورنډ کرښې دواړو خواوو ته د افغانانو سترګې په هاګ کې د جرمونو نړیوالې محکمې ته دي.
په درنښت
یادونه: پورته ذکر سوې ویډیو د لاندې لینک لاندې د «وی او ای پښتو» یوټیوب چینل کې لیدلی سئ. په بلوچستان کې د لادرکه سوو کسانو په اړه راپور د ویډیو د ۲۱ دقیقو او ۴۸ ثانیو دبرخی څخه شروع کیږي او په پښتو ژبه جوړ سوی راپوردي
خانم ها و آقایان عزیز
درتاریخ بشریت یک عمل زشت وجنایت جنگی که ازمدت پنجاه سال به طورمخفیانه ادامه دارد اکنون مورد توجه جهانیان قرار گرفته است.
به تاریخ ۳۰ می ۲۰۲۲ ، شبکه تلویزیونی آمریکایی (صدای آمریکا-پشتو) گزارشی از زنان معترض و تظاهرکننده بلوچستان منتشر کرد.
در ادامه به بخشهایی از این گزارش اشاره میکنیم:
احزاب ملی بلوچستان و گروه های حقوق بشر می گویند که هزاران بلوچ ناراضی به زور در بلوچستان ناپدید شده اند. زنان بلوچ در برابر ناپدید شدن اعضای خانواده خود احتجاج می کنند و صدای خود را برای رهایی دوستان خود بلند کرده اند. این چهره جدیدی از مقاومت زنان بلوچ در برابر ناپدید شدن اجباری و کشتار بدون محاکمه مردم بلوچ است.
زندگی زنان بلوچ تاکنون محدود به خانه وقریه بوده است. اما اکنون با ناپدید شدن شوهرانشان، بسیاری از زنان مجبور به مبارزه شده اند.
خانم سارا، فعال بلوچ، میگوید که در صنف دهم مکتب بود که برادر و برادر شوهرش ناپدید شدند. او سپس مکتب را رها کرد و مجبور شد برای اعتراض به اسلام آباد و کراچی سفر کند تا مردم صدای او را بشنوند.
از سال ۲۰۰۶ اردوی پاکستان به عملیات نظامی علیه جدایی طلبان بلوچ ادامه داده است. احزاب ملی بلوچ، گروه های حقوق بشر و برخی از نمایندگان پارلمان ادعا می کنند که هزاران فعال بلوچ به زور در طول جنگ ناپدید شده و اجساد برخی روی کوچه ها سرک ها انداخته شده است.
خانم تاج، فعال بلوچ گفت که دو برادرش به زور ناپدید شده اند. جسد برادرش مقبول نواب پس از ۲۱ روز در شهر کراچی پیدا شد. برادر دوم او هنوز ناپدید است.
تظاهرات علیه ناپدید شدن بلوچ ها سابق با حضور مردان زیادتر برگزارمی شد. اما درحال حاضر, بعضی وقت ها تعداد زنان از مردان بیشتر می باشد.
آقای ماما قدیر، رئیس سازمان حقوق ناپدید شدگان بلوچ گفت که بسیاری از زنان ترسانده شده اند، به روی آنها تیزاب پاشیده شده و تحت فشار ناپدید شده اند، اما اکنون این دوره ترس به پایان رسیده است زیرا تعداد زنان افزایش یافته است. در اغلب موارد زنانی که دوستان شان به زور ناپدید شده اند نیز در تظاهرات و نشست های خبری حضور دارند.
خانم نرگس فیاض فعال بلوچ از پوهنتون فارغ التحصیل شد. او در تظاهرات عکس شوهر گمشده اش را در دست گرفته و گریه می کند.
دولت پاکستان کمیسیونی را برای افراد ناپدید شده تشکیل داده است، اما دوستان ناپدید کان بلوچ و فعالان حقوق ناپدیدشدگان اغلب از مراجعه به این کمیسیون خودداری می کنند.
خانم کلثوم، فعال بلوچ، می گوید که برادرش از سال ۲۰۱۴ تا به حال ناپدید شده است مقامات امنیتی شوهرم را ازخانه به زور همرای خود بردند. او از گروه های حقوق بشر و سازمان ملل درخواست می کند تا برادرش را پیدا کنند و عدالت را برقرار کنند.
شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان، در جریان سفر خود به بلوچستان وعده داد که موضوع افرادی را که تحت فشار ناپدید شده اند جهت بررسی به مراجع ذیصلاح ارسال خواهد کرد. منظورش اردوی پاکستان بود. اما اردوی پاکستان این اتهامات را رد می کند. با این حال، چند سال پیش سخنگوی اردوی پاکستان گفت که در جنگ اجازه است که هرکاراجرا شود . علاوه بر این، اردوی پاکستان مدعی است که دست های خارجی در ناآرامی های بلوچستان دست دارند.
در بالا نقل قول هایی از گزارش کانال تلویزیونی صدای آمریکا-پشتو بود.
همانطور که در نامه ۲۷ جولای ۲۰۲۱ خود اشاره کردیم، صفحه انترنت خبری "تول افغان" در ۲۲جولای ۲۰۲۱ به نقل از آقای قدیر بلوچ از سازمان جستجوی مفقودین گزارش داد که پنجاه هزازنفر در بلوچستان مفقود شده اند. ما فرض می کنیم که ده ها هزار نفر نیز بدون هیچ معلومات در پشتونخوا ناپدید شده اند که تعداد دقیق آنها را نمی دانیم. برخی از افراد ناپدید شده در زندان های پاکستان به سر می برند و برخی دیگر قبلاً کشته شده اند. برخی از جنرال های پاکستانی بیش از پنجاه سال است که بیش ازدو میلیون افغان را در دو طرف خط دیورند کشته اند.
ما از آقای آنتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل متحد و آقای کریم خان، سارنوال محکمه بینالمللی جنایی در هاگ، میخواهیم که از پاکستان بخواهند همه هزاران زندانی سیاسی را که توسط جنایتکاران جنگی پاکستانی از هر دو طرف خط دیورند دستگیر شدهاند، فوراً آزاد کند.
ما از آقای کریم خان، سارنوال محکمه بین المللی جنایی در هاگ می خواهیم که جنرال ها و سیاستمداران پاکستانی را که در جنایات جنگی دست دارند، محاکمه کنند. چشم مردم افغانستان در دو سوی خط دیورند به محکمه بین المللی جنایی در هاگ است.
با احترام
یادداشت: ویدیوی فوق را می توانید در کانال یوتیوب «صدای امریکا−پشتو»تحت لینک ذیل مشاهده کنید. گزارش ناپدید شدگان بلوچستان در قسمت ویدیو از دقیقه۲۱ وثانیه ۴۸ شروع می شود و به زبان پشتو تهیه شده است.
https://www.youtube.com/watch?v=KE324M1-47w&t=1517s
- Die nationalen Parteien von Belutschistan und die Menschenrechtsgruppen sagen, dass in Belutschistan Tausende unzufriedene Belutschen unter Zwang verschwunden sind. Die Belutschen Frauen sind gegen das Verschwinden ihrer Angehörigen aufgestanden und haben ihre Stimme für die Freilassung ihrer Angehörigen erhoben. Es ist ein neues Gesicht des Widerstands der Belutsch-Frauen gegen das gewaltsame Verschwinden und das Töten von Belutschen ohne gerichtliche Prozesse.
- Das Leben der Belutsch-Frauen war bisher auf ihr Haus und Dorf eingeschränkt. Aber jetzt, nachdem ihre Männer verschwunden sind, sehen sich viele Frauen gezwungen, zu kämpfen.
- Belutsch-Aktivistin Frau Sara sagt, dass sie die 10. Klasse der Schule besuchte, als ihr Bruder und Schwager verschwanden. Danach hat sie die Schule verlassen und sah sich gezwungen, Reisen nach Islamabad und Karachi vorzunehmen, um zu protestieren, damit die Leute ihre Stimme hören.
- Seit 2006 setzt die pakistanische Armee ihre Militäroperationen gegen Belutsch Separatristen fort. Die Belutsch-Nationale Parteien, Menschenrechtsgruppen und manche Parlamentsabgeordnete erheben den Vorwurf, dass Tausende Belutsch Aktivisten während des Kriegs gewaltsam verschwanden und die Leichen von einigen davon auf den Strassen geworfen wurden.
- Belutsch-Aktivistin Frau Taj sagte, dass ihre 2 Brüder gewaltsam verschanden. Nach 21 Tagen war ihr Bruder Maqbol Nawab in der Stadt Karach tot aufgefunden. Ihr zweiter Bruder ist immer noch spurlos verschwunden.
- Bei den Protesten gegen das Verschwinden der Belutschen waren meistens mehr Männer dabei. Aber jetzt sind ab und zu mehr Frauen als die Männer dabei.
- Herr Mama Qadir, der Vorsitzendende der Organisation für die Rechte der verschwundenen Belutschen sagte, dass viele Frauen eingeschüchtert wurden, ihre Gesichter mit Säuren bespritzt wurden und sie gewaltsam Zwang verschwanden, aber jetzt ist diese Phase der Ängste vorbei, weil die Anzahl der Frauen sich vemehrt hat. Meistens sind bei Protesten und Pressekonferenzen auch die angehörige Frauen der erzwungenen Verschwunden dabei.
- Belutsch-Aktivistin Frau Nargis Fayaz hat ihr Studium bei der Universität abgeschlossen. Sie hält bei den Protestendas das Bild ihres verschwundenen Ehemanns in der Hand und weint.
- Die pakistanische Regierunung hat eine Kommission für die verschwundene Personen gebildet, aber die Angehörige der Verschwundenen Belutschen und die Aktivisten für die Rechte der Verschwundene weigern sich oft, sich an diese Kommission zu wenden.
- Belutsch Aktivistin Frau Kulsum sagt, dass ihr Bruder seit 2014 verschwunden ist, er wurde von den Sicherheitsbehörden gewaltsam mitgenommen. Sie appelliert an die Menschenrechtsgruppen und die Vereinten Nationen, ihr Bruder zu finden und die Gerechtigkeit herzustellen.
- Pakistans Permier-Minister Shahbaz-Sharif versprach bei seiner Reise in Belutschistan, die Angelegenheit der gewaltsam Verschwundenen Personen bei einer kompetenten Behörde vorzulegen. Er meinte damit die pakistanische Armee. Die pakistanische Armee weist jedoch diese Vorwürfe zurück. Allerdings hatte vor einigen Jahren der Sprecher der pakistanische Armee gesagt, dass in Krieg alles erlaubt ist. Ferner behauptet die pakistanische Armee, dass bei den Unruhen in Belutschistan, die Hände aus dem Ausland verwickelt sind.